6 Şubat zelzeleleri milyonlarca kişinin olduğu üzere Ceylan Şipar ve ailesinin hayatını da tamemen değiştirmiş. Aslen Kahramanmaraş Pazarcıklı olan iki çocuk annesi Şipar ve ailesi 18 yıldır Köln’de yaşıyor. “Beden burada fakat aklımız daima Türkiye’de” diyor. “Teyzemle halam Pazarcık Narlı’da oturuyordu, her şeylerini kaybettiler” diye devam ediyor. Şiparların köyü Çöçelli kayalık üzerine şurası olduğundan pek hasar görmemiş. Lakin akrabalarının birçoklarının yaşadığı Narlı’nın yerle bir olduğunu, baba tarafından dokuz akrabasını kaybettiğini söylüyor:
“Dayım 15 akrabaya hâlâ ulaşamamış, enkaz altında olduklarını söylüyor. Can kaybının artmasından korkuyoruz.”
İki çocuk annesi Kölnlü Ceylan Şipar, depremzede yakınlarıyla hergün telefonlaştığını anlatıyor. Fotoğraf: privat
İki çocuk annesi Ceylan, her gün Pazarcık’taki dayısı, teyzesi, halası ve kuzenleriyle telefonlaştığını, hafta başında Hatay’da meydana gelen 6.3 büyüklükteki son zelzelesi de hissetiklerini belirterek “Ne olacak, bilemiyoruz” formunda çaresizliğini lisana getiriyor.
Geçen hafta Köln Yabancılar Dairesi’ne giderek form almış. 22 yaşındaki üniversite öğrencisi yeğeni Berzan Arda’yı bir müddetliğine Almanya’ya getirmeyi istiyor. Onun için davetiye çıkaracağını anlatıyor:
“Aralık ayında kızkardeşi öldü, 6 Şubat sarsıntılarından sonra da memleketteki arama ve kurtarma çalışmalarına katıldı. Orada gördükleri de travma yarattı. Buraya getirerek biraz rahatlatmak istiyoruz.”
Pazarcıklı Berzan Arda sarsıntı sonrasında memleketindeki arama ve kurtarma çalışmalarına istekli olarak takviye verdi. Fotoğraf: privat
Peki hangi depremzedeler vizeyle Almanya’ya gidebilir?
Alman hükümeti, Ceylan Şipar üzere ülkedeki Türkiye kökenlilerin birinci ve ikinci dereceden depremzede yakınlarını götürebilmesi için 13 Şubat’ta düğmeye bastı. Sarsıntıdan etkilenen, konutunu kaybeden yahut tedaviye gereksinimi olan bireyler hızlandırılmış bir süreçle vize alıp Almanya’daki yakının yanına gidebilecek. Vize için istenen dokümanlar olağana nazaran biraz daha az, ayrıyeten depremzedelerin müracaatları süratlice sürece alınıyor.
Hızlandırılmış depremzede vizesi için talep edilen evraklar şöyle:
– Doldurulmuş vize müracaat formu
– Geçerli pasaport (geçici pasaport da kabul ediliyor)
– Almanya’da kalınacak müddette geçerli olan bir sıhhat sigortası
– Biyometrik fotoğraf
– Zelzeleden etkilenen bölgede ikamet edildiğine dair tarihçeli yerleşim yeri bilgi raporu
– Nüfus kayıt örneği ve Almanya’daki davetçiyle akrabalık derecesini ortaya koyan ibare
– Sarsıntıyla oluşan durumu kısaca özetleyen bir yazı
– Almanya’dan davetçi tarafından çıkarılmış taahhütname
Taahhütname ya da yaygın ismiyle davetiye, Almanya’ya vize başvurusu için talep edilen en değerli doküman ve davetçiler yalnızca birinci ve ikinci derecedeki depremzede akrabalarını getirmek için hızlandırılmış vize sürecinden faydalanabiliyor. Davetçinin daima oturum sahibi yahut Alman vatadaşı olması kuralı da aranıyor.
Almanya Dışişleri Bakanı Baerbock (solda) ile İçişleri Bakanı Faeser 21 Şubat Salı günü zelzele bölgesine gitti. Kahramanmaraş’taki yardım çalışmaları hakkında da bilgi aldılar. Fotoğraf: Fabian Sommer/dpa/picture alliance
Taahhütname ne demek, neyi kapsıyor?
Almanya’daki davetçinin çıkardığı taahhütname, götüreceği yakınının her türlü maddi sarfiyatını, sıhhat sigortasını, acil bakım muhtaçlığı doğması halinde onun masraflarını, öngörülen ziyaret müddetini aşması halinde Türkiye’ye yollanmasıyla oluşacak masraflarını üstlenmeyi garantiliyor. Hasebiyle da bütün bunları karşılama gücünde olduğunu kanıtlarsa lakin davetiyeyi çıkartabiliyor.
DW Türkçe mevzuyla ilgili Türkiye kökenlilerin de ağır olduğu 10 belediyenin yabancılar dairesine hem depremzede vizesi için müracaatlar olup olmadığını hem de en sık hangi mevzuda sorun yaşandığını sordu.
Stuttgart Belediyesi, sarsıntılarla temaslı davetiye çıkarmak için yapılan müracaatlarda hafif artış kaydedildiğini bildirirken Köln Belediyesi yalnızca 13-17 Şubat ortasında 107 kişinin depremzede yakınına vize alma emelli başvurduğunu, bunlardan yüzde 60’ına taahhütname verildiğini kaydetti.
Hannover Belediyesi de zelzeleyle bağlı 130 müracaat yapıldığını aktardı. Duisburg Belediyesi ise “Depremzedeler İçin Taahhütname” ibaresiyle süreçleri yürüttüklerini, bu kalemde 75 davetiye müracaatının sürece konduğunu bildirdi. Davetçilerden minimum gelir evrakı istenmediğini de iletti.
Yabancılardan sorumlu daireler, önümüzdeki günlerde müracaatların artacağından yola çıkıyor ve bu nedenle hem internette depremzede yakınlarını getirmek isteyenlere ait bilgilendirmeyi artırdıklarını hem de süreç müddetini hızlandırmaya yönelik önlemler alındığını kaydediyorlar.
Taahhütname çıkarılma müddetine gelince: Evraklar tam ise Hannover ve Stuttgart’ta tıpkı günde verilirken Köln’de bunun birkaç gün sürdüğü, lakin sürecin hızlandırılması için çalışmalar yürütüldüğü belirtildi. Davetçilerin taahhütname almasında en sık karşılaşılan sıkıntıların başında ise gelir yetersizliği geliyor.
Türkiye’den Almanya’ya vize alabilmek için Almanya’daki kişinin yabancılar dairesinden taahhütname (davetiye) çıkarması gerekiyor. Fotoğraf: Adam Berry/Getty Images
Türkiye’den birini davet etmek için taban geliri ne olmalı?
Taahhütname çıkarmak için saptanan taban gelir düzeyi Almanya’da haczedilemeyen asgarî muhtaçlık düzeyi baz alınarak hesaplanıyor. Kentten kente minimal oynama olsa da davet eden kişi tek başına yaşıyor ve Türkiye’den tek kişiyi Almanya’ya getirmek istiyorsa minimum net gelirinin aylık bin 340 euro civarında olması gerekiyor. İki kişiyi davet etmek istiyorsa bin 470, üç kişiyi davet ediyorsa bin 610, dört kişi için davetiye çıkarıyorsa aylık gelirinin en az bin 760 euro olması zorunlu.
Eğer davetçiler çocuksuz bir çift ise onlardan beklenen net gelir yeniden davet edilen kişi sayısına bağlı olarak bin 840 ile 2 bin 430 euro ortasında değişiyor.
Türkiye kökenli davetçilerin genelde çocuklu aileler olduğu hesaba katılırsa, bu küme için de durum şöyle: Kendisinin üç yahut dört çocuğu olan bir çiftin Türkiye’den dört yakınını Almanya’ya götürmek üzere davetiye çıkarabilmesi için yabancı dairesinin ondan talep edeceği aylık taban gelirinin 3 bin 610 euro civarında olması gerekiyor.
Almanya’da yaşayan Türkiye kökenli bayanların istihdama iştirakinin Almanlara nazaran düşük olduğu, ayrıyeten yeniden düşük fiyat kesiminde çalışanların sayısının yüksek olduğu düşünüldüğünde davetiye çıkarmada en çok sorunun gelirde yaşanıyor olması tesadüf değil. Bunlar dışında işsizler ile kayıt dışı çalışanların da davet için gelir düzeyini tutturması imkan dahilinde gözükmüyor. Devlet yardımıyla geçinenler aslında yurt dışından yakını için taahhütname çıkaramıyor.
Depremzedelere yönelik vize şartları eleştiriliyor
Alman hükümeti, depremzedelere ait vize sürecinin hızlandırıldığını ve kaidelerin da görece kolaylaştırıldığını açıklasa da yeni uygulamaya yönelik tenkitler sürüyor.
Berlin Eyaleti Milletvekili Toplumsal Demokrat Parti’den (SPD) Orkan Özdemir, federal hükümetin yaptığının yardım olamayacağını söylüyor ve “Depremzedeler de birtakım dokümanlar sunmak zorunda ki sarsıntı yaşamış birinin onu yapması güç. Evsiz olduğunu nasıl kanıtlayacak? Evrakları enkaz altındaysa onları nasıl temin edecek? Taahhütnameyi depremzedelere nasıl gönderecek?” diye soruyor. Özdemir’e nazaran kelam konusu depremzedelere Alman İkamet Maddesi’nin 23’ncü unsurunda tanımlandığı biçimde insani sebeplerle vize verilmeli.
Baden-Württemberg Eyalet Parlamentosu Lideri Yeşiller partili Saygıdeğer Aras ise Türkiye’den vize için başvuracakların süreçlerinin yalnızca nüfus cüzdanıyla da yapılabilmesini talep ediyor.
DW Türkçe’nin sorularını cevaplayan Almanya Dışişleri Bakanlığı da zelzele şartları dikkate alınarak vize sürecinin en kolay formda işlemesine çabalandığını belirtti.
Ankara ve İstanbul’daki vize süreç kısımlarına Almanya’dan altı ek işçi verildiğini, üçünün Türkiye’de vazifeye başladıklarını kaydetti. Ayrıyeten Türkiye’de sekiz vize müracaat kabul merkezi olduğuna işaret eden Bakanlık, bununla misyonlu şirketin de (iData) vize süreç kapasitesini artırdığını vurguladı. Dışişleri Bakanlığı, 21 Şubat Pazartesi prestiji ile zelzele nedeniyle kapanan Gaziantep’teki vize müracaat merkezinin de yine açıldığını belirtiyor. Bakanlık, depremzedelere yönelik sürecin daha da kolaylaştırılması emeliyle olağan vizede talep edilen kimi evraklardan vazgeçildiğini, depremzedelerden mesela maddi duruma ait beyanat talep edilmediğini kaydediyor.
Dört günde 20 şahsa zelzele vizesi verildi
Almanya Dışişleri Bakanlığı’nın aktardığına nazaran, depremzedeler randevu almadan vize başvurusu yapabiliyor ve bütün dokümanlarının tam olması halinde beş gün içinde vize alabiliyor. 13 Şubat – 17 Şubat’ta 20 depremzedeye vize verildiği bildirildi.
Kölnlü Ceylan Şipar da vizeyle yakınlarını Almanya’ya getirme konusunda optimist. Daha evvel çıkardığı davetiye ile teyzesi ve halası Almanya’ya gelmiş. Ziyaretçi vizesiyle gelip dönmüşler. “Aslında yeğenim dışında teyzemle halamı da yeniden bir müddetliğine getirmek istiyorum, lakin ikna edemiyorum” diyor:
“Bırakın Almanya’yı, onlar enkaza dönen meskenlerinin önününden bizim Çöçelli’deki sağlam konuta bile yalnızca duş almaya yahut uyumaya gidiyor.”
Halası ve teyzesinin soğukta, çöken meskenlerinin önünde beklediklerini anlatıyor:
“Bana diyorlar ki 30-40 yılımız, anılarımız, maddi manevi herşeyimiz bu enkazın altında, nasıl bırakalım. Kuzenlerim de yaşlıları bırakıp gelmek istemiyor.”